Destekten yoksun kalma tazminatı, kişinin ölümü ile desteğinden yoksun kalan kimselerin talep edebileceği maddi bir tazminat türüdür. Bu tazminatın amacı, ölenin yaşarken destek verdiği kişilerin sosyal ve ekonomik durumlarının ölümden önceki gibi sürdürülmesinin sağlanmasıdır.

Tazminatın Hesaplanması

Destekten yoksun kalma tazminatı temelini 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 55.maddesinden almaktadır. Sözü edilen hüküm uyarınca destekten yoksun kalma zararları ile bedensel zararlar, Borçlar Kanunu hükümlerine ve sorumluluk hukuku ilkelerine göre hesaplanacaktır.

Yine söz konusu maddede destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanmasında kısmen veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri ile ifa amacını taşımayan ödemelerin dikkate alınmayacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıca hesaplanan tazminat, miktar esas alınarak hakkaniyet düşüncesi ile artırılıp azaltılamayacaktır.

Öte yandan yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hesaplanacak “peşin sermaye değerinin” hesaplanan tazminattan indirilmesi esası kabul edilmiştir. Nitekim bu durum Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin 2016/13625 Esas ve 2018/3592 Karar sayılı dosyasından 09.04.2018 tarihinde verdiği kararında “…Yargıtay'ın yerleşmiş görüşleri, Kurumca bağlanan gelirlerin peşin sermaye değerinin ve geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanan zarardan indirilmesi, Kurumun rücu hakkının korunması ve mükerrer ödemeyi önleme ilkesine dayandığından, kamu düzenine dair olarak kabul edilmiştir …” şeklinde açıkça ifade edilmiştir.

Kimler Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Talep Edebilir?

Ölenin hayattayken maddi olarak desteklediği herkes bu tazminatı talep edebilir. Ancak bu desteğin düzenli ve sürekli olması aranmaktadır. Destekten yoksun kalma tazminatı mirasçı sıfatına bağlı olmadığından mirasçılar dışında kalan kişiler de ölen kişiden yaşarken destek aldığını ispatlamak koşuluyla bu tazminatı talep edebilecektir.

Anne-babaların çocuklarına, çocukların anne-babalarına, eşlerin birbirilerine yaşarken maddi destekte bulunduğu karine olarak kabul edilmekte olup bu şahısların ayrıca ölenden destek aldıklarını ispatlamalarına gerek yoktur. Ancak davalı tarafından bunun aksi yani ölen anne-babanın çocuğuna, ölen çocuğun anne-babasına yahut ölen eşin diğer eşe yaşarken maddi destekte bulunmadığının ispatı mümkündür. Bu durumda talep eden lehine destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilmeyecektir.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Kimlerden Talep Edilebilir?

İş kazası sebebiyle ölümde; işveren, kasten adam öldürme durumunda; fail, trafik kazası sebebiyle ölümde; ölüme sebebiyet veren sürücü, araç sahibi ve sigorta şirketi bu tazminattan ortak sorumlu olacaktır.

Yetkili ve Görevli Mahkeme

Destekten yoksun kalma tazminatı davası esasen haksız fiilden kaynaklı maddi tazminat davası türü olduğundan haksız fiilde yetkili mahkemeye dair hükümler burada da uygulama alanı bulacaktır. Buna göre davacı davalının ikametgahında davasını açabileceği gibi haksız fiilin işlendiği, zararın meydana geldiği yahut zarar görenin yerleşim yeri mahkemelerinden birinde de davasını açabilecektir.

Destekten yoksun kalma tazminatında görevli mahkemenin belirlenmesi ise davanın konusuna göre belirlenecektir. Örneğin iş kazasından kaynaklı ölümlerde görevli mahkeme İş Mahkemeleri iken, trafik kazasından kaynaklı ölümlerde genel yetkili Mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.

Zamanaşımı

Türk Borçlar Kanunu m.72 uyarınca tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrayacaktır. Bu sebeple anılan sürelerin dolmasından önce destekten yoksun kalma davasının açılmasında yarar vardır.