İş mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usulünü düzenleyerek İşçi ve işverene dava açmadan önce arabulucuya başvurma şartı getiren "7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu" 25.10.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Getirilen düzenleme ile İş Mahkemeleri arabulucuya başvurulmadan açılan davaları herhangi bir işlem yapılmaksızın dava şartı yoksunluğu sebebiyle “usulden” reddedecektir.

"Dava şartı olarak arabuluculuk" kurumunu da ilk kez uygulamaya koyan 7036 sayılı kanuna göre, düzenlemede yer alan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunlu kılınıyor. Bu kapsamda işçi tarafından talep edilebilecek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, ayrımcılık tazminatı, sendikal tazminat, ücret, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile işveren tarafından talep edilebilecek ihbar tazminatı, cezai şart, avansın iadesi ve eğitim gideri gibi alacak ve tazminat kalemleri için dava açmadan önce madde kapsamında arabulucuya başvurulması zorunlu olacaktır. Arabulucuda anlaşma sağlanamadığı takdirde dava yoluna gidilebilecektir.

Arabulucu, arabuluculuk bürosu tarafından belirlenebileceği gibi tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde taraflarca da seçilebilecektir. Taraflar arabulucunun seçimi konusunda anlaşamazlarsa taraflardan birinin başvurması halinde arabuluculuk bürosu re’sen arabulucu atayacaktır.

7036 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile zorunlu arabuluculuğa birtakım hallerde istisna getirilmiştir. Buna göre iş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davalarında arabulucuya başvuru şartı aranmayacaktır.

7036 sayılı yasanın yürürlüğüne ilişkin 38.maddesinde arabuluculuğa ilişkin hükümlerin 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe gireceği ifade edilmiştir. Yine 7036 sayılı yasanın geçiş hükümleri başlığı altında Geçici 1.maddenin 2.fıkrasında “Bu Kanunun dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümleri, bu hükümlerin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay’da görülmekte olan davalar hakkında uygulanmaz.”  denilerek arabuluculuk hükümlerinin yürürlüğe gireceği 01.01.2018 tarihinden önce açılmış olan davalarda arabulucuya başvurma şartının aranmayacağı açıklığa kavuşturulmuştur.